Όταν οι άνθρωποι προσεύχονται (1ο δίωρο)

Τζόσουα Ρέινολντς

Η προσευχή

Όπως ακριβώς όταν φανούν οι ακτίνες του ηλίου, φεύγουν όλα τα θηρία και κρύβονται στις φωλιές τους, έτσι και όταν η προσευχή βγει σαν ακτίνα από το στόμα και την γλώσσα μας, φωτίζεται ο νους, και όλα τα άλογα και άγρια πάθη φεύγουν δραπετεύοντας και κρύβονται στις φωλιές τους, μόνο όμως όταν προσευχόμαστε σωστά, με ψυχή άγρυπνη και νου προσεκτικό.

                                         Ιω. Χρυσόστομος

Ετούτ' είν' ύστερη νυχτιά' όλα τ' αστέρια βγάνει'

ολονυχτίς ανέβαινε η δέηση, τό λιβάνι…

                      Διονύσιος Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι  (Σχεδ. Β`, 910)

 Πότε, πού, πώς και γιατί προσεύχονται οι άνθρωποι;

Με την προσευχή οι άνθρωποι προσπαθούν να επικοινωνούν με τον Θεό που πιστεύουν. Υπάρχουν συγκεκριμένοι τόποι και χρόνοι προσευχής. Ωστόσο, καθώς ο Θεός είναι «πανταχού παρών», μπορούν να προσεύχονται όποτε και όπου το θελήσουν. Όταν προσεύχονται οι άνθρωποι μπορούν να εκφράζουν χαρά, φόβο, λύπη, να ευχαριστούν τον Θεό, να ζητούν συχώρεση ή να τον παρακαλούν για κάτι.

Ατομική ή ομαδική προσευχή;

 

Πρωινή προσευχή στο σχολείο

Η Κυριακή προσευχή («Πάτερ ημών»)

Πάτερ ἡμῶν,

ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς,

ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου,

ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου,

γενηθήτω τὸ θέλημά σου,

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς.

Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον,

δὸς ἡμῖν σήμερον,

καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν,

ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν,

καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν,

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.

̓Αμήν.

 

Το Πάτερ ημών σε άλλες γλώσσες


Σε όλο τον κόσμο οι άνθρωποι προσεύχονται

Νίκος Καββαδίας, Οι προσευχές των ναυτικών

Οι Γιαπωνέζοι ναυτικοί, προτού να κοιμηθούν,
βρίσκουν στην πλώρη μια γωνιά που δεν πηγαίνουν άλλοι
κι ώρα πολλή προσεύχονται βουβοί, γονατιστοί
μπρος σ’ ένα Βούδα κίτρινο που σκύβει το κεφάλι.

Κάτι μακριά ως τα πόδια τους φορώντας νυχτικά,
μασώντας οι ωχροκίτρινοι μικροί Κινέζοι ρύζι,
προφέρουνε με την ψιλή φωνή τους προσευχές
κοιτάζοντας μια χάλκινη παγόδα που καπνίζει.

Οι Κούληδες με την βαριά βλακώδη τους μορφή
βαστάν σκυφτοί τα γόνατα κοιτώντας πάντα κάτου,
κι οι Αράπηδες σιγοκουνάν το σώμα ρυθμικά,
κατάρες μουρμουρίζοντας ενάντια του θανάτου.

Οι Ευρωπαίοι τα χέρια τους κρατώντας ανοιχτά,
εκστατικά προσεύχονται γιομάτοι από ικεσία
και ψάλλουνε καθολικές ωδές μουρμουριστά,
που εμάθαν όταν πήγαιναν μικροί στην εκκλησία.

Και οι Έλληνες, με τη μορφή τη βασανιστική,
από συνήθεια κάνουνε, πριν πέσουν, το σταυρό τους
κι αρχίζοντας με σιγανή φωνή « Πάτερ ημών...»
το μακρουλό σταυρώνουνε λερό προσκέφαλό τους.

Προσευχές άλλων θρησκευτικών παραδόσεων

1.  Ισλάμ:

Φάτιχα (1^η Σούρα του Κορανίου)

Η τυπικότερη προσευχή του Ισλάμ, πάνω στην οποία βασίζεται η πνευματική ζωή των μουσουλμάνων, είναι η πρώτη Σούρα του Κορανίου, η σούρα Αλ-Φάτιχα, (που σημαίνει Έναρξη, προοίμιο). Τα εδάφια της συγκεκριμένης σούρας είναι:

Εις το όνομα του Αλλάχ του παντελεήμονα, του πολυεύσπλαχνου

Η δόξα ανήκει στον Αλλάχ, τον Κύριο όλων των κόσμων

Τον παντελεήμονα, τον πολυεύσπλαχνο

Τον ηγεμόνα της ημέρας της Κρίσης

Εσένα (μόνο) λατρεύουμε και Εσένα (μόνο) ικετεύουμε για να μας παρέχεις τη βοήθεια Σου

Καθοδήγησε μας στο ορθό μονοπάτι

Στο μονοπάτι εκείνων που τους χάρισες την χάρη σου, όχι εκείνων που προκάλεσαν την οργή σου και παραστράτησαν.

Επίσης, άλλος τύπος προσευχής είναι μερικές σύντομες αναφωνήσεις, όπως «ο Αλλάχ είναι μέγας» ή «Μέγας ο Θεός» και «Κηρύσσω την δόξαν του Θεού» ή «Δόξα τω Θεώ». Και οι δύο επαναλαμβάνονται πολλές φορές την ημέρα.

2.  Ιουδαϊσμός

Σεμά (Δευτ 6, 4)

Το βιβλικό εδάφιο που αποτελεί το κεντρικό τμήμα των πρωινών και των βραδινών προσευχών είναι η Σεμά Ισραέλ, δηλαδή «Άκου, Ισραήλ». Βρίσκεται στο πέμπτο στη σειρά βιβλίο της Βίβλου, το Δευτερονόμιο: «Άκου, λαέ του Ισραήλ: ο Κύριος είναι ο Θεός μας – μόνο ο Κύριος» (Δτ 6, 4).

Το εδάφιο αυτό είναι το εβραϊκό σύμβολο της πίστης. Σήμερα, η απαγγελία του Σεμά στη Συναγωγή αποτελείται από τρία τμήματα. Τα δύο πρώτα είναι τα παρακάτω:

«Άκου, λαέ του Ισραήλ: ο Κύριος είναι ο Θεός μας-μόνο ο Κύριος. Ν’ αγαπάς, λοιπόν, τον Κύριο, τον Θεό σου, μ’ όλη την καρδιά σου, μ’ όλη την ψυχή σου και μ’ όλη τη δύναμή σου. Να μείνουν στην καρδιά σου οι εντολές αυτές, που εγώ σήμερα σου δίνω. Να τις διδάσκεις στα παιδιά σου και να μιλάς γι’ αυτές όταν κάθεσαι στο σπίτι σου και όταν βαδίζεις στον δρόμο, όταν ξαπλώνεις για ύπνο κι όταν σηκώνεσαι. Να τις δέσεις σα σημάδι στο χέρι σου και να τις έχεις σαν έμβλημα στο μέτωπό σου, ανάμεσα στα μάτια σου. Να τις γράψεις στις παραστάδες της πόρτας του σπιτιού σου και στις πύλες της πόλης σου.»

Δτ 6, 4-9

«Αν υπακούσετε πραγματικά στις εντολές που εγώ σας δίνω σήμερα κι αν αγαπάτε τον Κύριο, τον Θεό σας, και τον λατρεύετε μ’ όλη σας την καρδιά και μ’ όλη σας την ψυχή, τότε αυτός θα στέλνει βροχή στη χώρα σας στον κατάλληλο καιρό της, τη φθινοπωρινή και την ανοιξιάτικη, και θα έχετε καλή σοδειά στο στάρι, στο κρασί και στο λάδι σας. Αυτός θα κάνει να φυτρώνει χορτάρι στα χωράφια σας για τα ζώα σας. Και σεις θα τρώτε και θα χορταίνετε.»

 Δτ 11, 13-15

Επίσης, εκτός από τη Σεμά, υπάρχει και άλλος τύπος προσευχής, μια σειρά από δεκαοχτώ (18) ευλογίες που λέγονται κάθε μέρα πρωί, απόγευμα και βράδυ. Είναι η, λεγόμενη, μόνιμη προσευχή.

Ινδιάνικη Προσευχή

Ευχαριστούμε τη μητέρα μας τη γη που μας κρατάει. Ευχαριστούμε τα ποτάμια και τα ρεύματα που μας εφοδιάζουν νερό. Ευχαριστούμε όλα τα βότανα που μας προμηθεύουν φάρμακα για να γιατρεύουμε τις αρρώστιες μας. Ευχαριστούμε το καλαμπόκι και τα αδέρφια του, τα φασόλια και τα κολοκύθια, που μας δίνουν ζωή. Ευχαριστούμε τους θάμνους και τα δέντρα που μας δίνουν φρούτα. Ευχαριστούμε τον άνεμο που κινώντας τον αέρα διώχνει τις αρρώστιες. Ευχαριστούμε το φεγγάρι και τα άστρα που μας δίνουν φως, όταν φεύγει ο ήλιος. Ευχαριστούμε τον παππού μας Heno που προστατεύει τα εγγόνια του από τις μάγισσες και τα ερπετά, και κοιτάζει τη γη με βλέμμα ευεργετικό. Τελειώνοντας, ευχαριστούμε το Μεγάλο Πνεύμα που ενσαρκώνει όλες τις θεότητες και διευθύνει τα πάντα για το καλό των παιδιών του.


Τόποι λατρείας

Ορθόδοξη εκκλησία

Τζαμί

Ιαπωνική παγόδα

Καθολικός ναός

Πλάνο μαθήματος

-Με αφόρμηση την εικόνα του κοριτσιού που προσεύχεται καταγράφουμε όλες τις έννοιες που σχετίζονται με τη λέξη "Προσευχή". (Ιδεοθύελλα)

Οργανώνουμε τις έννοιες σε ομάδες και προσθέτουμε νέες έννοιες ώστε να  απαντήσουμε στις ερωτήσεις : Πού, πότε, πώς και γιατί προσεύχονται οι άνθρωποι;

Βοηθάμε και με τις εικόνες. Ανάγνωση του κειμένου " Πότε, πού, πώς και γιατί προσεύχονται οι άνθρωποι;

- Ατομική ή ομαδική προσευχή; Προκύπτει από τα προηγούμενα ερωτήματα.

-Ομαδική προσευχή στο σχολείο κάθε πρωί: "Πάτερ ημών"

-Παρουσίαση της Κυριακής προσευχής σε άλλες γλώσσες
-Γράφω μια δική μου προσευχή

-Προσευχές άλλων λαών - Αφόρμηση από το ποίημα του Ν.Καββαδία: Οι προσευχές των ναυτικών (Σε περίπτωση που υπάρχει χρόνος κάνουμε μια ζωγραφιά εμπνεόμενοι από το ποίημα)

-Τόποι λατρείας των ορθοδόξων -Τόποι λατρείας μονοθεϊστικών θρησκειών- Αναζήτηση εικόνων στο διαδίκτυο και δημιουργία κολλάζ.